Historisch Nieuw-Weerdinge

Grepen uit het verleden van de Drentse veenkolonie Nieuw-Weerdinge


Machinefabriek Werkland

De fabriek die gevestigd was op de hoek Weerdingekanaal nz-Drentse Mondenweg, is ontstaan uit de smederij van veenbaas A. Smook. Voor privégebruik had hij rond 1913 een werkplaats ingericht, waar hij zijn werktuigen repareerde.

Al spoedig bleek dat ook zijn collega’s graag gebruik maakten van zijn diensten. In 1916 kreeg Smook er een compagnon bij: J.G. Lodder.
In 1918 werd de firma ‘’Zenbad’’ gevormd met Smook en Lodder als firmanten. Deze naam was de afkorting voor: "zuiverheid en nauwkeurigheid blijven altijd doel".
In april 1920 werd de N.V. fabriek van Werktuigen voor landbouw en veenderij opgericht (Werkland).

De directie bestond in 1922 uit de heren Lodder als technische directeur en O. Visser Gzn. als economisch directeur. Hoewel het bedrijf in de jaren met vele maar vooral financiële moeilijkheden te kampen had, zette de vooruitgang geleidelijk door. In 1928 werd de fabriek uitgebreid met een loods. Er waren in die periode ongeveer 30 tot 40 personen in de onderneming werkzaam. De werkzaamheden bestonden voornamelijk uit het maken van turfmachines, reparaties aan locomobielen, dorsmachines, stropersen en tractoren, terwijl ook de zuivel en aardappelmeelfabrieken tot de klanten behoorden. Bovendien was de Purit (Norit fabriek uit Klazinaveen) een belangrijke klant.

In de oorlogsjaren had Werkland een aandeel in de reparatie van vernielde bruggen. Bovendien waren er nauwe contacten met het rijksbureau Generatoren en tankgas. Dit bureau zorgde voor levering van generatoren en onderdelen voor de ombouw van diesel tot gasmotoren. Omstreeks 1930 werd begonnen met de bouw van baggermateriaal. De vraag naar baggermateriaal nam in 1951 sterk toe. Werkland leverde dit materiaal aan landen over de hele wereld, zoals Portugese kolonie Macau, Pakistan, Irak, Martinique en het toenmalige Britse Borneo. Toen de vraag naar deze werktuigen afnam, werden andere activiteiten ontwikkeld. Het accent verschoof naar het bouwen van diverse staalconstructies. Vanaf 1955 werd de directie gevoerd door F. Lubbers die vanaf 1952 aan het bedrijf was verbonden. In 1955 ging de fabriek over naar N.V. Constructiewerkplaatsen en machinefabriek Braat in Rotterdam en in 1969 naar de verenigde Bedrijven Nederland ( Nederhorst United ) N.V. in Gouda. De fabrieksruimte werd tot 6000 m2 uitgebreid. In vergelijking met vroeger werd op totaal andere en ingewikkelder producten overgeschakeld.


Werkland leverde complete fabrieksinstallaties voor de chemische en voedingsmiddelenindustrie. Het jonge personeel werd opgeleid in een eigen bedrijfsschool. Aan het einde van de jaren zestig werkten er ongeveer 160 mensen. De heer Lubbers, die zich wegens gezondheidsredenen moest terugtrekken werd in het begin van de jaren zeventig opgevolgd door H. Stekelburg.
In 1975 ging Werkland als dochter van Nederhorst failliet. De zaak werd overgenomen door de noordelijke ontwikkelingsmaatschappij ( NOM ) die er ruim 3,3 miljoen gulden in stak. Vijf jaar later, in maart 1981 ontstond er weer grote onrust, omdat de orders uitbleven. De ondernemingsraad zegde het vertrouwen op in directeur Bleyenberg ( directeur sinds het Nederhorst-debacle ). Directeur en commissarissen vroegen later surseance van betaling aan. Er moest een miljoen gulden op tafel komen om Werkland te redden. Het personeel was bereid om tien procent van het loon in te leveren, maar dit voorstel werd van de tafel geveegd. De provincie Drenthe en de gemeente Emmen waren bereid om elk een derde deel van dit bedrag te betalen als het ministerie van Economische zaken het resterende geld zou bijdragen. Maar de toenmalige minister van het departement, van Aardenne wees dit af, wees dit af. Uiteindelijk stelden provincie en gemeente een miljoen beschikbaar. Het bedrijf ontsloeg 60 van de 140 werknemers en A.J. Koene werd de nieuwe directeur. Even zat de onderneming weer in de lift, maar in 1983 viel dan toch het doek. Transport bedrijf Rengers kocht toen de gebouwen.



Te zien zijn enkele locomobielen en een dorsmachine die staan te wachten op onderhoud
Luchtfoto van het bedrijf, genomen in jaren 70
foto uit begin jaren 70